Хүн ам
2003 он гэхэд Өмнөд Солонгост аль хэдийн 20,000 монгол хүн ажиллаж байсан нь Америк, Япон дахь Монголчууд, Европ дахь Монголчуудын нийлбэр дүнгээс их болжээ.[3] Таван жилийн дараа Солонгос дахь Монголчууд 65%-иар өсөж 33000 хүн болсон нь Монгол Улсын нийт хүн амын 1.2%-д хүрчээ.[2] Өмнөд Солонгосын засгийн газар Монгол Улсын хот суурин газрын хоёр өрх тутмын нэг нь Өмнөд Солонгост ажилладаг гэсэн тооцоог гаргажээ.[5]
Өмнөд Солонгосын засгийн газрын тоо баримтаас харахад нийт оршин суугч Монголчуудын 40% нь тус улсад хууль бусаар оршин суудаг. Бусад тооцоогоор хууль бус цагаачдын эзлэх хувь 70% хүрдэг.[6][7] Монголчууд Солонгос хүнтэй ижил төстэй царайтай учир хууль бусаар оршин суудаг бусад гадаадын иргэдийг бодвол эргүүлүүдэд шууд баригддаггүй байна. Солонгос дахь Монголчуудын хүн амын өсөлт маш хурдацтай байгаа тул Сөүл дэх Монголын элчин сайдын яам оршин суугчдад тусламж үзүүлэх боломжгүй болсон. Үүний үр дүнд Монголчууд бие биедээ туслах “Далайн салхи” (“Далайн сэвшээ салхи”) төрийн бус байгууллагыг байгуулсан. [4]
Шилжилт хөдөлгөөн хийх сэдэл
Өмнөд Солонгос дахь монголчуудын ихэнх нь хүнд үйлдвэрт ажилладаг цагаач ажилчид байдаг.[8] Зарим нь мөн Сөүлд, ялангуяа Дундэмун хотын ойролцоох Жунг-гугийн Гванхуй-дун дахь “Төв Азийн тосгон” гэж нэрлэгддэг зоогийн газар, худалдааны компани, хүнсний дэлгүүр ажиллуулдаг.[9][10][11] БНСУ-д ажиллахаар цагаачлах хүсэлтэй Монгол иргэд ихэнх салбарт ажиллах зөвшөөрөл авахын тулд БНСУ-ын Хөдөлмөрийн яамнаас Солонгос хэлний түвшин тогтоох шалгалтад 120-оос доошгүй оноо авсан байхыг шаарддаг бол харин хөдөө аж ахуй, загас агнуур, барилгын салбарт ажиллахад шаардагдах оноо бага байдаг. 2007 оны Солонгос явах хүсэлтэй иргэд тавдугаар сард Улаанбаатар хотын төв цэнгэлдэх хүрээлэнгийн гадаа дөрвөн өдөр эмх замбараагүй дараалал үүсгэн шалгалтад бүртгүүлсэн. Тухайн жил нийт 14,929 хүсэлт гаргагчид (9,892 эрэгтэй, 5,037 эмэгтэй) шалгалт өгөхөөр бүртгүүлснээс 14,606 нь шалгалтад хамрагдсан; 44% (6,487) 120 онооноос дээш оноо авсан бол 91% нь хөдөө аж ахуй, загас агнуур, барилгын салбарын хамгийн бага оноог хангасан байна.[12][13]
Монгол иргэд цагаач ажилчдаас гадна өөр зорилгоор Өмнөд Солонгост ирдэг. 2008 оны байдлаар жил бүр 1700 орчим монгол хүн Өмнөд Солонгост дээд боловсрол эзэмшихээр ирдэг байсан.[2] Зарим монгол эмэгтэйчүүд олон улсын гэрлэлтийн агентлагаар дамжуулан танилцсан эрчүүдийнхээ бэр болж Өмнөд Солонгост ирдэг; Тэдний дундаж нас ердөө 24.9 байхад нөхрийнх нь 44.5 байдаг ба ихэнх нь нөхрөөсөө илүү боловсролтой байдаг.[14]
Үндэстэн хоорондын харилцаа
Солонгосын нийгмийн бүтцийн насны эрэмбэ дараалал, соёлын ялгаа Монгол эх оронтойгоо харьцуулахад ондоо байдаг бөгөөд энэ нь Солонгос улсад анх очиж байгаа хүмүүст дасан зохицоход ихээхэн саад учруулдаг байна. Монголд таван насны зөрүүтэй хүмүүс хоорондоо эрх тэгш байдлаар ярьдаг бол харин Солонгост тэд өөрөөсөө нэг насаар ах хүмүүст хандаж үг хэлэхийн тулд хүндэтгэлийн хэлбэрийг ашиглах ёстой байдаг. [4]
Галын аюулаас 11 солонгос иргэний амийг аварсан дөрвөн монгол иргэнд 2007 онд Хууль зүйн яамны харьяа Цагаачлалын албанаас БНСУ-д ажиллаж, амьдрах албан ёсны эрх олгосон байна.[15]
Боловсрол
Өмнөд Солонгост Монголын цагаач ажилчдын хүүхдүүдэд тусгайлан зориулсан нэг сургууль байдаг нь Сөүлийн Гванжин-гу хотын Гванжан-дун дахь Олон улсын Монгол сургууль юм. 1999 оны наймдугаар сард найман сурагчтайгаар байгуулагдсан. Сурагчдын дийлэнх хувь нь хууль бус цагаачдын хүүхдүүд бөгөөд төрийн энгийн сургуульд суралцах боломжгүй байдаг.[16] 2011 он гэхэд 1-9-р ангид 80 орчим сурагч элсүүлжээ.[17]
Сөүл хотын Боловсролын газраас ахлах сургуулийн түвшинд хүртэл сургалт явуулахыг албан ёсоор зөвшөөрсөн; Санхүү, орон зайн хомсдолоос шалтгаалан зөвхөн бага, дунд ангид хичээллэдэг боловч 2011 онд ахлах ангийн барилга байгууламж барьж эхлэхээр төлөвлөж байна. Энэ нь Монгол улсын сургалтын хөтөлбөрийг дагаж, монгол хэлээр хичээллэхийн зэрэгцээ хүүхдүүдэд Солонгос хэл сурахад нь туслах зорилготой. 2010 онд 16 төгсөгчөөс гурав нь ахлах ангидаа Монголдоо буцаж, үлдсэн нь БНСУ-д сургуульд элсэн суралцахаар болжээ. Сурагчид Солонгос сургуульд сурахад үндэстэн ястны гадуурхал, хэл сайн ойлгохгүйгээс болоод дасан зохицоход хүндрэлтэй байгаа ч ерөнхийдөө маш хурдан дасан зохицдог гэж Өмнөд Солонгосын багш нар хэлжээ.[18]
Та тэтгэлэгт сургалттай холбоотой дэлгэрэнгүй мэдээлэл бол https://ganada.edu.mn/ холбоосоор зочлоорой.